دوران پسا کرونا: فناوری بیشتر، جهانی سازی کمتر - مهسان بلاگ

البته کمپانی هایی که کووید-19 باعث رونق کسب و کارشان شد، انگشت شمارند و بسیاری از صنایع، شرکت ها و بازارهای بورس از گزند آن در امان نمانده اند. با این حال رهبران کسب و کار در اوایل شروع بحران بر اساس سه معیار به خودشان تسلی می دادند. اولا آنها خودشان را مقصر وقوع بحران نمی دانستند و بر این باور بودند که اپیدمی کرونا مثل یک جنگ یا سیل، مصیبت ها را آورده، بنابراین با آنها باید مثل قربانیان بی گناه و سزاوار ترحم برخورد می شد نه کسانی که سرنوشت را با دستان خود رقم زده بودند.

در ثانی بسیاری از شرکت ها به ویژه کمپانی های آمریکایی در شرایطی فوق العاده از نظر استخدام نیروهای تازه و اوج حجم سفارشات وارد بحران شده بودند و حتی زمزمه هایی از انتها جنگ تجاری آمریکا و چین به گوش می رسید.

سوما همزمان که بازارهای جهانی در حال غرق شدن بود، چین با احتیاط خطوط فراوری را مجددا راه اندازی نموده و قرنطینه را گام به گام برمی داشت. مجموع این موارد نوید بهبود V شکل یا در بدترین حالت U شکل دوران رکورد را می داد. در نتیجه مدیران تصویر می کردند که با بحرانی موقت روبفرایند و از اینرو به گفتن این حرف بسنده می کردند که: این نیز بگذرد. شاهد این مدعا هم گفته های دارا خسرو شاهی، مدیر عامل اوبر در همین ماه گذشته است: آنطور که تعیین است شرایط خیلی زود به روال سابق برمی گردد.

این خوش باوری ها زمانی نقش بر آب شد که بسیاری از کشورهای اروپایی و ایالت های آمریکا قوانین فاصله گذاری اجتماعی و قرنطینه را عملی کردند. کسب و کارهای خیلی زود خود را وسط پرتگاهی پیدا کردند که آنها را از صحنه اقتصاد محو کرد. بر اساس داده های سازمان جهانی کار درآمد بسیاری از کسب و کارها با کاهش شدید روبرو شده که احتمالا به تعدیل و مرخصی اجباری منجر می گردد. این رکورد گسترده روی حدود 38 درصد از نیروی کار جهانی و 1.25 میلیارد شغل اثر گذار خواهد بود.

دولت های اروپایی و آمریکایی باید برای جلوگیری از بدتر شدن شرایط و کاهش اثرات بیکاری به یاری شرکت ها بشتابند اما باز هم در این بین کسب و کارهایی نظیر رستوران ها و باشگاه های ورزشی شاهد زیان عمده ای خواهند بود. در صورتی که دولت برای کاهش اثرات قرنطینه را انتها داده و صنایع را بازگشایی کند احتمالا شاهد موج دوم کرونا خواهیم بود اما حفظ این شرایط هم نمی تواند به بازگشت رونق یاری چندانی کند. همین عوامل باعث شده بعضی از تحلیلگران وال استریت آینده را نه شبیه به نمودار V یا U شکل بلکه شبیه به وان حمام پیش بینی نمایند که به معنی رکود طولانی مدت خواهد بود.

فارغ از اینکه بحران کرونا چه مدت طول خواهد کشید مدیران اجرایی و تدوین گران استراتژی در حال آنالیز تغییراتی هستند که این بحران بر سر کسب و کارها خواهد آورد. از نظر آنها بحران باعث افزایش شتاب سه فرایند عمده خواهد شد که شامل جهانی زدایی کسب و کار (فرایند معکوس جهانی شدن که در آن وابستگی های متقابل واحدها کاهش می یابد)، افزایش نقش سرویس های داده محور در زندگی روزمره و تثبیت بیشتر قدرت اقتصادی در دست کمپانی های عظیم خواهد شد.

هرچند بعضی از کارشناسان حوزه تجارت تشدید این فرایند را فرصتی برای نوآوری و احیا می دانند اما بعضی دیگر از ناکارآمدی ها و اثرات طولانی مدت انزوا بر درآمدزایی هراس دارند.

فارغ از اینکه چه بر سر آینده خواهد آمد شرایط در حال حاضر به شدت متغیر است و بخش های مختلف شرایط متفاوتی را تجربه می نمایند. بعضی بخش های اقتصاد چین در حال سر پا شدن هستند و موسسه برنستاین از بازگشایی گسترده رستوران های بین المللی و استقبال مشتریان از آنها خبر می دهد.

از سوی دیگر حوزه های حمل و نقل و فروش خودرو هنوز راکد است؛ البته چین دستکم خودروهایی برای فروش می سازد ولی در اروپا این کارخانه ها در تعطیلی به سر می برند. همانطور که در نمودار زیر می بینید اوضاع برای کسب و کارهای مختلف بسیار متغیر است و حتی چارک های بالا و پایین آنها هم با هم تفاوت چشمگیری دارد. واضح است که پس از بحران پیش رو شرکت ها فرصت های عظیمی برای خیزش، تصاحب بازار و حتی تغییرات استراتژیک دارند.

دولت چین احتمالا کمپانی تحت کنترلش را به تصاحب شرکت های اروپایی از پا درآمده ترغیب خواهد نمود. همین حالا هم فرصت های خوبی برای اجرای این استراتژی پیش آمده، برای مثال ارزش سهام دایلمر نصف زمانی است که کمپانی چینی جیلی 10 درصد از سهام آنرا خریداری کرد. حتی ممکن است غول های فناوری با هدف گسترش کسب و کارشان سراغ خرید خودروسازها بفرایند. ایرلاین هایی مثل Qantas وIAG، مالکان بریتیش ایرویز که فعلا شرایط بهتری دارند برای خرید رقبای ورشکسته خود و افزایش سلطه بر بازار وسوسه خواهند شد.

تحت این شرایط همانطور که آناند ماهیندرا، رییس گروه ماهیندرا، از عظیمترین شرکت های خوشه ای هند می گوید، کمپانی های عظیم به خرید شرکت های کوچکتر روی می آورند و بسیاری از واحدهای خریداری نشده هم برای افزایش توان رقابتی با یکدیگر ادغام خواهند شد. دلیل این مساله فشار بیشتری است که بحران اقتصادی ناشی از کرونا به واحدهای متوسط و کوچک وارد می سازد. بر اساس نظرسنجی اجرا شده در آمریکا توسط MetLife تا کنون 54 درصد از واحدهای غیر انحصاری با کارکنان کمتر از 500 نفر یا بسته شده اند یا در هفته های آینده بسته خواهند شد.

در کنار از پای درآمدن بعضی شرکت ها، واحدهای چابکتر در زنجیره تامین نقشی را ایفا می نمایند که هر کسی از عهده آن بر نمی آیند و به همین خاطر صندلی ویژه ای پیدا خواهند کرد که مزایای عمده ای را برای آنها به ارمغان می آورد.

افزایش جهانی زدایی و کاهش اتکا به چین

بسیاری از این تغییرات به سرعت و با پیدایش فرصت ها و تهدیدها رخ می دهد اما با گذشت زمان جریان اصلی شتاب شروع به کار می نماید. این شرایط می تواند بسیاری از شرکت های فعال در بازارهای دارای اقتصاد آزاد که سرگرم رقابت با کمپانی های چینی هستند را به چالش بکشد. در سال های اخیر و با شعله ور شدن جنگ اقتصادی میان واشنگتن و پکن و به تبع آن افزایش تعرفه واردات از چین بسیاری از کمپانی های غربی کاهش اتکا به شرکت های چینی را در دستور کار قرار داند. راه حل اصلی آنها برای پیاده سازی این استراتژی یافتن زنجیره تامین در دیگر کشورهای آسیایی و استقرار خطوط فراوری در آنها بود.

بحران کووید-19 اما به خوبی نشان داد که نقش چین تا چه اندازه در زنجیره تامین جهانی مهم و پر رنگ است. ماهیندرا این مساله را به شکلی جالب و مختصر شرح داده است: آنچه که مردم فکر می کردند زنجیره تامین جهانی است در واقع زنجیره تامین چینی بود. حتی کوشش غولی نظیر اپل برای فراوری آیفون در کشورهای دیگر نیز به واسطه فقدان کارگران ماهر و مسائل دیگر به بن بست خورد.

Joerg Wuttke، رییس اتاق بازرگانی اتحادیه اروپا در چین انتها دوران اتکا به یک منبع تامین و شروع عصر زنجیره تامین متنوع را مهمترین درسی می داند که از بحران کرونا می توان فرا گرفت. مشکل اما عظیمتر از این حرف هاست. جستجو به دنبال زنجیره تامین خارج از چین کفایت نمی نماید و شرکت ها این زنجیره را حتی به قیمت افزایش هزینه ها و کاهش کارایی باید خود بسازند. اصلی ترین گزینه ها برای شرکت های خارجی احتمالا شامل ویتنام، میانمار و در درجات بعدی هند خواهد بود.

از سوی دیگر بعضی در پی استفاده از این فرصت برای ترغیب شرکت ها برای بکارگیری ظرفیت های داخلی هستند. برای مثال ژاپن به کشورهایی که خطوط فراوری را به داخل کشور انتقال دهند یاری اقتصادی خواهد نمود. افزایش سطح اتوماسیون در خطوط فراوری و بکارگیری ربات ها باعث کاهش تفاوت هزینه فراوری در نقاط مختلف جهان شده در نتیجه شرکت ها ترجیح می دهند برای بهره بردن از سوبسیدهای دولتی کارخانه را به کشورهای خود انتقال دهند.

افزایش نقش سرویس های داده محور در زندگی

همانطور که در گذشته از فناوری اطلاعات برای گسترش زنجیره تامین در جهان استفاده شد، امروز می توان از آن برای کاهش گستردگی زنجیره استفاده کرد. تغییراتی که فناوری اطلاعات میسر می نماید به اینجا ختم نشده و هسته دومین جریان پسا کرونا را شکل خواهد داد. این جریان باعث رشد شرکت هایی می گردد که بر اساس ارتباطات دیجیتالی بین صدها میلیون و حتی چند میلیارد نفر شکل گرفته و کسب و کارشان مبتنی بر پردازش داده های ابری است. تا قبل از شروع کرونا هم این شرکت ها ظهور پیدا نموده بودند اما هنوز جای رشد بسیار زیادی دارند.

برای مثل سرویس ویدیو کنفرانس Zoom تا پیش از کرونا و در شروع سال 2020 روزانه میزبان 10 میلیون مشتری بود اما این روزها به لطف قرنطینه شمار کاربرانش به 200 میلیون نفر هم رسیده است. پلتفرم های همکاری اسلک و مایکروسافت تیمز هم به بخشی از زندگی روزانه صدها میلیون نفر در سراسر جهان تبدیل شده اند.

بی شک شمار کاربران این اپ ها پس از انتها قرنطینه کاهش می یابد اما کارشناسان بر این باورند که سطح دورکاری هرگز به دوران پیش از کرونا بر نخواهد گشت و به بخشی از فرهنگ کاری تبدیل خواهد شد. در کنار این موارد باید به پر رنگ تر شدن نقش سرویس های آنلاین خرید اقلام ضروری مثل سوپرمارکت های آنلاین در زندگی کاربران هم اشاره نمود.

تثبیت قدرت غول های فناوری

سومین فرایندی که همه گیری کرونا به آن شتاب می بخشد تثبیت قدرت بی حد و حصری است که غول های فناوری به دست آورده اند. این بحران نه تنها به افزایش نقش سرویس های داده محور و آنلاین در زندگی ما یاری می نماید بلکه بعضی از نقص های آنها را نیز کمرنگ می نماید.

آلمان همواره به خاطر احترام به حریم خصوصی و عدم پذیرش کاپیتالیسم نظارتی شناخته می گردد اما اخیرا Karl Haeusgen، رییس کمپانی HAWE تاکید نموده در صورتی که این کشور هم مثل دولت های دیگر از اپلیکیشن برای رهگیری بیماران مبتلا به کرونا و کنترل آن استفاده می کرد، سطح محافظه کاری مردم در برابر اشتراک داده ها کمی تعدیل می شد و در این صورت به استفاده از دیگر سرویس های داده محور رغبت بیشتری نشان می دادند.

این ترند برای غول های فناوری از جمله فیسبوک، آلفابت، آمازون و اپل خبر خوبی است. تا پیش از این بعضی کارشناسان و حتی نمایندگان مجلس از قدرت بیش از حد این شرکت ها ابراز نگرانی نموده و خواهان تجزیه آنها می شدند، حالا اما احتیاج به انعطاف اقتصادی به دیگر استدلال های مخالفان تجزیه اضافه می گردد. در صورتی که جهانی فناوری به دو بخش چین و غرب تقسیم گردد، آنگاه هر کدام به حمایت از قهرمان های خود خواهند پرداخت.

اوضاع برای شرکت های عظیم غیر فناوری هم آنقدرها بد نیست و پس از انتها بحران دسترسی بهتر به بازارهای سرمایه آنها را در موقعیتی برتر نسبت به رقبای کوچکتر قرار می دهد. همچنین در تمام جهان یک مشتری پر پول به نام دولت ظهور می نماید. همانطور که ماهیندرا می گوید طی 12 تا 24 ماه آینده دولت ها تنها موتور محرک بازار مصرف خواهند بود و شرکت ها تمام کوشششان برای لابی با آنها را به کار خواهند بست.

شتاب دریافت این فرایندها اثرات جانب نیز به دنبال خواهد داشت. کاهش وابستگی به چین به معنی دسترسی کمتر به نوآوری هایی است که در این کشور رخ می دهد. از سوی دیگر هرچه غول ها عظیمتر شوند، رقابت با آنها برای استارتاپ ها سختتر می گردد، هرچند Zoom همین اواخر ثابت نموده کنار زدن عظیمان ناممکن نیست اما بسیار سخت خواهد بود.

هرچند کسب و کارها طی این بحران با چالش هایی در زمینه نوآوری روبرو می شوند اما شرایط خاص فعلی می تواند آنها را به سوی نوآوری سوق دهد. این نوآوری به کوشش شرکت های زیست فناوری و داروسازی برای کشف واکسن و داروی کرونا محدود نمی گردد و کسب و کارهای دیگر هم به روش های جدیدی بین مردم ارتباط برقرار سازند.

کمپانی ها با حمایت از مشتریان آسیب پذیر در طول بحران می توانند اضطراب آنها را کاهش داده و پس از انتها قرنطینه آنها را به بازگشت دوباره به رستوران ها، باشگاه ها و خیابان تشویق نمایند. بسیاری به یاد دارند که دو دهه پیش حمله تروریستی به برج های دوقلو خیابان های مملو از جمعیت نیویورک را برای مدتی از جمعیت خالی کرد اما آن دوران انتها به انتها رسید و مغازه ها دوباره میزبان انبوه مشتریان شد. پس این نیز بگذرد.

منبع : دیجیاتو

georgiaro.ir: تور گرجستان ارزان قیمت | تور تفلیس، باتومی، تور لحظه آخری گرجستان

dorezamin.com: دور زمین: سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده!